Burak cukrowy jest najbardziej cenną roślina okopową, bardzo dobrze wpływa na rośliny w płodozmianie oraz pozostawia stanowisko w dobrej kulturze. Jest surowcem do produkcji cukru, który dalej jest wykorzystywany w przemyśle spożywczym, paliwowym, farmaceutycznym oraz kosmetycznym. Podczas przerobu buraków na cukier powstają produkty uboczne i odpady, które dalej są zagospodarowywane – ogonki buraczane, wysłodki, błoto defekosaturacyjne (wapno defekacyjne) oraz melasa.
Polska w wielkości produkcji buraka cukrowego w Europie zajmuje trzecie miejsce.
Zasiewy burakiem są uzależnione od lokalizacji przemysłu cukrowniczego. Spadek liczby cukrowni w Polsce przyczynił się do obniżenia udziału burka cukrowego w krajowej strukturze zasiewów. Od kilku lat następuje restrukturyzacja tego przemysłu, gospodarstwa uprawiające tę roślinę się powiększają, a technologia uprawy jest udoskonalana.
Proces technologiczny przerobu buraków w cukier składa się z kilku etapów:
Zaczynając od przywozu buraków do cukrowni, płukania i mycia, krojenia w paski, dyfuzji, defekcji czyli oczyszczania soku buraczanego. Następnie prowadzi się saturację i filtrację, aby sok zrzedł. Zagęszczanie soku jest kolejnym etapem, prowadzącym do powstawania soku gęstego – roztworu nasyconego, następnie roztworu przesyconego oraz zapoczątkowania krystalizacji.
Wapno cukrownicze powstaje na etapie defekcji soku buraczanego. Prowadzi się ją na mokro, wprowadzając Ca(OH)2 w postaci mleka wapiennego, lub na sucho wprowadzając CaO, który reaguje z wodą soku dyfuzyjnego dając wodorotlenek wapnia. Urządzenia, w których odkaża się sok, są wyposażone w mieszadła i półki aby uniknąć osadzania się na dnie zawiesiny Ca(OH)2.
Wapno defekacyjne po przejściu przez prasy filtracyjne zawiera ok. 70 % suchej masy. Składa się w 12% z materii organicznej, zawiera 0,4% N, 1,1% P2O5, 0,1% K2O, 1,2% MgO oraz wapń w postaci węglanu wapnia w ilości koło 30% CaO. Jest cennym źródłem mikroelementów. Wapno defekacyjne wg Rozporządzenia Ministra Gospodarki jest wapnem pochodzącym z produkcji ubocznej o odmianie od 06 do 09.
Wymagania buraka cukrowego w stosunku do pH są wysokie, ponieważ są roślinami o małej tolerancji na zakwaszona glebę, odpowiedni odczyn to 6-7.
Wapnowanie powinno się przeprowadzić wapnem w postaci węglanowej (węglanem wapnia, dolomitem), można także wykorzystać do tego wapno defekacyjne.
Opracowanie: Agata Żmuda
Na podstawie:
Ziobrowski. 1985. Technologia przemysłu spożywczego. Wrocław (2): 237-256.
ROZPORZĄDZENIE MINISTRA GOSPODARKI z dnia 8 września 2010 r. w sprawie sposobu pakowania nawozów mineralnych, umieszczania informacji o składnikach nawozowych na tych opakowaniach, sposobu badania nawozów mineralnych oraz typów wapna nawozowego (Dz. U. Nr 183, poz. 1229 z dn. 01.10.2010 r.).
http://www.bartens.pl/fileadmin/Bartens_pdf/Burak_pdf/s-18-21-BC4-2016.pdf
Na stan zakwaszenia gleb, w dużym stopniu ma wpływ działalność człowieka. Powinniśmy wziąć za to zjawisko odpowiedzialność i przyczynić się do przywrócenia odpowiedniego pH gleb, z których korzystamy. Program rekultywacyjnego wapnowania gleb, ma za zadanie podnieść w krótkim odstępie czasu odczyn gleb, najbardziej narażonych na ograniczenie swoich funkcji, czyli gleb o odczynie niższym niż 4,8.
Rzadko zadajemy sobie to pytanie. A warto! Wiedza w pigułce tylko u nas. Tomek krótko opowiada o tym dlaczego większość gleb w Polsce ma kwaśny odczyn, i o tym jak nasza działalność wpływa na tą sytuację. Zapraszamy.
Czemu wapnowanie to podstawowy zabieg? Pomijanie jego to wielki błąd- najważniejsze fakty w 3min. opowiada Ania. Dlaczego wapnowanie to podstawa żyzności gleby, utrzymania wilgoci, przyswajania nawozów mineralnych, top 2 wielkości plonów? Nie pomiń tego odcinka!