W rolnictwie wapnowanie gleb i wód stosowane jest w celu zwiększenia produkcji roślinnej i zwierzęcej. Tradycyjne stawy ziemne wapnowane są w celu podniesienia wydajności produkcji rybackiej. Jest to zabieg najstarszy i najważniejszy. W gospodarce stawowej wapna stosowane są w celach nawozowych, dezynfekcyjnych oraz w do odkwaszania wód otwartych. Odpowiednie pH jest ważne w utrzymaniu wód jezior i rzek w najwyższej jakości.
Stosowanie wapien stawowych jest zabiegiem bardziej skomplikowanym niż nawożenie innymi składnikami, ponieważ działa ono wielostronnie. Wapnowanie stawów ma na celu: aktywizację dna, wzbogacenie wody w wapń, odkwaszenie oraz dezynfekcję dna i wody w celu ochrony przed pasożytami i czynnikami chorobotwórczymi. Zabieg ten jest uznawany także za poprawiający właściwości fizyczno-chemiczne wody i dna stawów, dzięki przyspieszaniu mineralizacji, poprawie struktury dna, co korzystnie wpływa na wiązanie i magazynowanie dwutlenku węgla. Zastosowanie wapna w stawach, niesie za sobą korzyść wzrostu twardości i alkalizacji wody, polepszenia zdolności buforowej oraz zwiększenie dekompozycji materii organicznej.
Cel wapnowania stawów różni się od celu wapnowania gruntów rolnych. W gospodarce rolnej proces ten ma za zadanie dostarczyć jony wapnia oraz podnieść pH, niosąc za sobą szereg korzyści. W gospodarce rybackiej, wapnowanie ma głównie odkwasić wodę, a zwiększenie się ilości wapnia traktowane jest jako skutek uboczny. Gleby den stawów charakteryzują się większą zdolnością do kumulowania Ca2+ niż grunty orne, ponieważ posiadają zdolność do gromadzenia tego pierwiastka. Jednakże, gleby stawowe także mogą charakteryzować się niską zawartością wapnia, ale jest to zjawisko rzadko spotykane. W przypadku oznaczania potrzeb wapnowania gleb stawowych, metody oznaczania wykorzystywane w rolnictwie nie będą przydatne. Krajowa Stacja Chemiczno – Rolnicza w Warszawie zaleca stosowanie wapna w dawkach uzależnionych od pH wody oraz składu granulometrycznego dna stawowego:
Do wapnowania stawów można wykorzystywać trzy rodzaje związków wapnia – węglan wapnia, wapno palone lub wapno hydratyzowane. Węglan, jako związek o niskiej rozpuszczalności w wodzie używany jest do celów nawozowych – w celu odkwaszenia, nie posiadają zdolności dezynfekujących. CaCO3 przyspiesza mineralizację materii organicznej i akumulację CO2. Stosowanie węglanu wapnia ma na celu polepszenie bazy pokarmowej dla ryb – zooplanktonu. Węglan wapnia oddziałuje hamująco na sinice. Silne działanie odkażające posiada wapno palone, a jego użycie wymaga szczególnej ostrożności. CaO jest stosowane najczęściej na dno stawu, rzadziej na wodę. Wapno hydratyzowane w celach dezynfekcyjnych jest stosowane na dno stawów i wykazuje się mniejszym działaniem niż palone. Ca(OH)2 można stosować w małych dawkach profilaktycznych na wodę, zachowując ostrożność, aby nie zaszkodzić rybom. Dezynfekcja stawów za pomocą CaO i Ca(OH)2polega na wywołaniu wysokiego pH (>11,0) wskutek czego giną mikroorganizmy patogenne i pasożyty, gdy pH zbliży się do 8,5, po 4-6 tygodniach, można zacząć obsadzać stawy rybami.
Współcześnie w Polsce, wapnowanie stosuje się głównie w celu dezynfekcji stawów ziemnych typu karpiowego, rzadziej do nawożenia. Zalecanym terminem wapnowania jest jesień lub wczesna wiosna. Należy podkreślić, iż stosowanie wapien jest najskuteczniejszą metodą przeciwdziałania skażeniom metalami ciężkimi.
Opracowanie: Agata Żmuda
Na stan zakwaszenia gleb, w dużym stopniu ma wpływ działalność człowieka. Powinniśmy wziąć za to zjawisko odpowiedzialność i przyczynić się do przywrócenia odpowiedniego pH gleb, z których korzystamy. Program rekultywacyjnego wapnowania gleb, ma za zadanie podnieść w krótkim odstępie czasu odczyn gleb, najbardziej narażonych na ograniczenie swoich funkcji, czyli gleb o odczynie niższym niż 4,8.
Rzadko zadajemy sobie to pytanie. A warto! Wiedza w pigułce tylko u nas. Tomek krótko opowiada o tym dlaczego większość gleb w Polsce ma kwaśny odczyn, i o tym jak nasza działalność wpływa na tą sytuację. Zapraszamy.
Czemu wapnowanie to podstawowy zabieg? Pomijanie jego to wielki błąd- najważniejsze fakty w 3min. opowiada Ania. Dlaczego wapnowanie to podstawa żyzności gleby, utrzymania wilgoci, przyswajania nawozów mineralnych, top 2 wielkości plonów? Nie pomiń tego odcinka!