Azot jest pierwiastkiem, który wpływa na masę plonu, jednak jego przedawkowanie jest przyczyną wielu strat, zaczynając od samego plonu a kończąc na degradacji gleby i zaburzeniu równowagi środowiska naturalnego. Zakładając, że 1ha ziemi ma 3mln kg, samego azotu jest od 600 do 10500 kg, jest on jednak silnie związany w związkach organicznych i trudno dostępny dla roślin. Stąd też stosowanie nawozów azotowych jest konieczne, ale pod warunkiem dobrania odpowiedniej jego ilości dla danej rośliny oraz zbilansowania jonami wapnia dla zrównoważonego i żyznego środowiska glebowego.
Największa ilość tego pierwiastka znajduje się w próchnicowych poziomach gleb.
Zawartość próchnicy decyduje o zdolności akumulowania składników pokarmowych w tym także azotu. Bez próchnicy azot jest mniej gromadzony jako materiał zapasowy, a przy braku azotu próchnica nie jest akumulowana. Każdy rolnik wie, że azot stosuje się w określonych terminach, jest to ustalone także w Dyrektywie azotanowej UE. Rośliny, w zależności od gatunku, mają różne zapotrzebowanie na N, przy określaniu dawek należy ściśle trzymać się tych zaleceń, aby nie przenawozić gleby tym składnikiem. Azot jest podstawowym materiałem budulcowym, służy jako składnik białek, nukleotydów, kwasów nukleinowych, chlorofilu i wielu innych struktur. Budowanie biomasy zielonej jest silnie uzależnione od zawartości N w glebie. Przy jego braku rośliny karłowacieją, dochodzi do chloroz, nekroz i słabego wykształcenia korzeni. Przenawożenie azotem prowadzi do nadmiernego wzrostu roślin, wzmaga podatność na wyleganie, zmniejsza się wartość biologiczna plonów przez akumulację N w tkankach.
Niebezpieczeństwo niedoboru azotu jest nieporównywalne do skutków jakie niesie za sobą używanie azotu w nadmiernej ilości.
Każda próba zwiększenia dawki N niesie za sobą ryzyko niepotrzebnych strat poprzez procesy związanie z przemianami, takie jak: erozja, wymywanie i utlenianie. Warto oddawać próbki gleby do badań, aby zbadać, ile rzeczywiście należy wprowadzić azotu. Dzięki temu zminimalizujemy koszty produkcji i unikniemy przenikania N do wód gruntowych. Zagrożenie ekologiczne jakie niesie za sobą przeazotowanie jest zjawiskiem występującym na ogromną skalę, dotyczy m.in. skażenia wód podziemnych i powierzchniowych, źle wpływa na mikroflorę gleby, gdzie w miejsce pożytecznych organizmów mogą powstawać grzyby toksynotwórcze. Spektrum skażenia związkami azotu obejmuje także tworzenie się nitrozoamin (związki kancerogenne), zakwitów toksycznych glonów w przybrzeżnych wodach oraz może przyczynić się do powstawania smogu nad miastami. Obniżenie się pH gleb, rzek i jezior prowadzi do zakłóceń w bioróżnorodności. Coroczne stosowanie nawozów azotowych przy jednoczesnym wapnowaniu co 3-4 lata może przynieść katastrofalne skutki. Pamiętaj, ważne jest aby co roku zbilansować azot jonami wapnia, tyle ile czystego składnika N zostało wprowadzone do gleby, należy zniwelować taką samą ilością czystego składnika Ca.
Opracowanie: Agata Żmuda
Na podstawie:
Staszewski Z., 2012. Azot w glebie i jego wpływ na środowisko, Inżyniera Lądowa i wodna w kształtowaniu środowiska. 4: 50-58.
Rola azotu i jego wykorzystywanie w rolnictwie. Tony wiedzy z Puław. Kwiecień 2012.
Na stan zakwaszenia gleb, w dużym stopniu ma wpływ działalność człowieka. Powinniśmy wziąć za to zjawisko odpowiedzialność i przyczynić się do przywrócenia odpowiedniego pH gleb, z których korzystamy. Program rekultywacyjnego wapnowania gleb, ma za zadanie podnieść w krótkim odstępie czasu odczyn gleb, najbardziej narażonych na ograniczenie swoich funkcji, czyli gleb o odczynie niższym niż 4,8.
Rzadko zadajemy sobie to pytanie. A warto! Wiedza w pigułce tylko u nas. Tomek krótko opowiada o tym dlaczego większość gleb w Polsce ma kwaśny odczyn, i o tym jak nasza działalność wpływa na tą sytuację. Zapraszamy.
Czemu wapnowanie to podstawowy zabieg? Pomijanie jego to wielki błąd- najważniejsze fakty w 3min. opowiada Ania. Dlaczego wapnowanie to podstawa żyzności gleby, utrzymania wilgoci, przyswajania nawozów mineralnych, top 2 wielkości plonów? Nie pomiń tego odcinka!