Proces odsiarczania spalin doprowadził jednak do poważnego zubożenia gleb w siarkę. Zapotrzebowanie na siarkę rośnie z roku na rok, a jej niedobór daje się odczuć w postaci chorób i wzmożonego braku odporności na suszę w uprawach rzepaku, kukurydzy i zbóż.
Zakwaszenie gleb jest w dużej części wynikiem działalności człowieka (np. wysoko rozwinięty przemysł, wymagający spalania paliw kopalnianych), powoduje to wzrost obecności szkodliwych jonów wodorowych i glinu w roztworze glebowym. Dwutlenek siarki należy do gazów cieplarnianych, a jego nadmierna emisja do atmosfery przyczynia się do kwaśnych opadów deszczu, co niesie za sobą obniżanie się pH gleby i jej degradację. Odsiarczanie spalin jest więc istotnym czynnikiem chroniącym środowisko. Proces odsiarczania spalin doprowadził jednak do globalnego udziału gruntów ubogich w siarkę. Konsekwencją tego jest zapotrzebowanie wzrastające z roku na rok.
Niedobór siarki stanowi problem gospodarczy i ekologiczny, który ujawnia się szczególnie w uprawach rzepaku, kukurydzy i zbóż.
Zauważono, że największą ilość siarki posiadały gleby w rejonach przemysłowych, aktualnie obserwuje się niedobory siarki na znacznym obszarze Polski, nawet w pobliżu dużych aglomeracji miejskoprzemysłowych. Na świecie większość instalacji odsiarczania spalin stosuje metody wykorzystania sorbentów wapiennych. W procesie odsiarczania powstaje więc gips (CaSO4x2H2O), który może być wykorzystany w rolnictwie jako nawóz, który oprócz dostarczenia siarki potrzebnej roślinom do podtrzymywania funkcji życiowych, wiąże też toksyczny glin. Toksyczność glinu wynika nie tylko z jego nadmiernej ilości, ale także z form tego pierwiastka.
Badania donoszą, że nietoksyczną formą glinu jest AlSO4+. Ograniczenie negatywnych skutków działania glinu w silnie zakwaszonym środowisku poprzez zastosowanie gipsu polega na tym, że w obecności siarczanów powstają właśnie jony kompleksowe AlSO4+ lub związki cząsteczkowe Al(OH)SO40, co ogranicza toksyczność glinu. Warto też pamiętać, że zabieg ten pozwala również na dostarczenie siarki w możliwej do pobrania przez roślinę formie – SO42-. Dostarczenie tego pierwiastka we właściwej ilości pozwala na uniknięcie straty azotu – 1kg brakującej siarki to strata 10kg azotu! Wykazano ponadto, że efekt plonotwórczy azotu był mały przy warunkach braku siarki, niedostatek tego pierwiastka wpływa hamująco na biosyntezę chlorofilu, zmniejszenie odporności roślin na patogenne mikroorganizmy i wywoływane przez nie porażenia, a także chlorotyczność liści i brak odporności na stres wodny. Na rynku dostępna jest dość szeroka gama certyfikowanych produktów na bazie gipsu, które można bezpiecznie zastosować w rolnictwie, np. Siatrech S. Pamiętać należy, że nawozy te najlepiej stosować wiosną, najdalej do końca maja.
Opracowanie: Anna Danylczenko, Agata Jurasz
Na podstawie:
Gaj R., Klikocka H. 2011. Wielofunkcyjne działanie siarki w roślinie – od żywienia do ochrony. Postępy w Ochronie roślin, 51(1): 33-41.
Gworek B. 2006. Glin w środowisku przyrodniczym a jego toksyczność. Ochrona środowiska i Zasobów Naturalnych, 29: 27-38.
Kaczor A., Zuzańska J. 2009. Znaczenie siarki w rolnictwie. Chemia, Dydaktyka, Ekologia, Metrologia, R. 14, 1-2: 69-78.
Kulczycki G. 2003. Wpływ nawożenia siarką elementarną na plon i skład chemiczny roślin oraz właściwości chemiczne gleby. Nawozy i nawożenie, 5, 4(17): 151-159.
Łabętowicz J., Rutkowska B., Szulc W., Sosulski T. 2004. Ocena wpływu wapnowania oraz gipsowania na zawartość glinu wymiennego w glebie lekkiej, VOL. LIX, 2: 631-637.
Na stan zakwaszenia gleb, w dużym stopniu ma wpływ działalność człowieka. Powinniśmy wziąć za to zjawisko odpowiedzialność i przyczynić się do przywrócenia odpowiedniego pH gleb, z których korzystamy. Program rekultywacyjnego wapnowania gleb, ma za zadanie podnieść w krótkim odstępie czasu odczyn gleb, najbardziej narażonych na ograniczenie swoich funkcji, czyli gleb o odczynie niższym niż 4,8.
Rzadko zadajemy sobie to pytanie. A warto! Wiedza w pigułce tylko u nas. Tomek krótko opowiada o tym dlaczego większość gleb w Polsce ma kwaśny odczyn, i o tym jak nasza działalność wpływa na tą sytuację. Zapraszamy.
Czemu wapnowanie to podstawowy zabieg? Pomijanie jego to wielki błąd- najważniejsze fakty w 3min. opowiada Ania. Dlaczego wapnowanie to podstawa żyzności gleby, utrzymania wilgoci, przyswajania nawozów mineralnych, top 2 wielkości plonów? Nie pomiń tego odcinka!