Wapna nawozowe oprócz głównych składników jakimi są wapń oraz magnez (w różnych formach chemicznych), posiadają także dodatkowe składniki. Wapna powstają ze skał, które powstawały w wyniku nagromadzenia się węglanowych szczątków roślin oraz zwierząt. Wapnienie w zależności od domieszek przyjmują ich kolor, który nie wpływa na jakość chemiczną produktu końcowego jakim jest nawóz.
Skały węglanowe tworzą grupę skał, w których skład wchodzi 50% wagowych minerałów węglanowych. W skałach tych znajdziemy głównie minerały kalcyt, dolomit oraz aragonit (rombowa odmiana kalcytu), który szybko przekrystalizuje się w kalcyt. W węglanie wapnia znajdziemy głównie kalcyt, a w dolomicie minerał o tej samej nazwie – dolomit. W węglanach oprócz tych składników mogą występować także minerały ilaste, kwarc, związki żelaza, kadm oraz ołów w śladowych ilościach. Węglany przeznaczone na nawozy wapniowe muszą przejść testy na zawartość tych pierwiastków. Ilość kadmu oraz ołowiu wg Rozporządzenia Ministra Gospodarki, nie może przekraczać dla Cd 8 mg na 1 kg CaO, a dla Pb 200 mg na 1 kg CaO. Metodę badań dla kadmu określa norma PN-C-87007-9:1993, dla ołowiu PN-EN 14888:2006. Pierwiastki te, nie mogą przekroczyć ustalonych dopuszczalnych zawartości. Są to metale ciężkie, które nie odgrywają w odżywianiu roślin żadnej roli. Nadmiar stanowi zagrożenie skażenia środowiska i zahamowanie wzrostu roślin. Kadm wykazuje największe toksyczne działanie na organizmy żywe i jest najbardziej mobilny. Oba metale nie wykazują cech biodegradacji, ulegają jedynie biotransformacji. Dostępność ołowiu zwiększa się przy niskim pH gleb, dlatego tak ważne jest utrzymywanie odpowiedniego odczynu gleb przeznaczonych pod uprawy.
Każdy nawóz wapniowy obowiązkowo musi przejść szereg badań pod kątem zawartości metali ciężkich, ilości te są podawane na atestach wystawianych przez laboratoria posiadające akredytację np. w Okręgowych Stacjach Chemiczno-Rolniczych. Aby mieć pewność, że nie wprowadza się metali ciężkich w zbyt wysokich dawkach, zawsze należy żądać aktualnego atestu lub sprawozdań z badań od swojego dostawcy.
Opracowanie: Agata Żmuda
Na podstawie:
- Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 8 września 2010 r. w sprawie sposobu pakowania nawozów mineralnych, umieszczania informacji o składnikach nawozowych na tych opakowaniach, sposobu badania nawozów mineralnych oraz typów wapna nawozowego, załącznik nr 6.
- Podręcznik dla studentów. 1999. (red. Zawadzki S.) Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne.
